جنبش دانشجویی آذربایجان جنوبی
اؤیرنجی: وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا، فهرستی از اسامی اشخاص حقیقی و حقوقی وابسته به جمهوری اسلامی ایران،که در نقض حقوق بشر نقش داشته‌اند را به کنگره این کشور ارائه داد. بر اساس متن مندرج در مقدمه این فهرست، که روز۱۲ مه ۲۰۲۲ منتشر شد، افراد و موسسه‌هایی که نام‌شان در فهرست مورد نظر ذکر شده است مشمول محدودیت درصدور ویزا و همچنین مسدود شدن اموال و دارایی‌های‌شان می‌شوند.
بر اساس متن منتشر شده از سوی وزارت خارجه آمریکا، اسامی مورد نظر در دسته افراد یا موسسه‌های وابسته بهجمهوری اسلامی ایران هستند که یا به‌صورت مستقیم در «نقض جدی حقوق بشرِ شهروندهای ایران» نقش داشته‌اندو یا به انحای مختلف در این امر همدستی کرده‌اند.
در این فهرست همچنین اسامی افراد و موسسه‌هایی دیده می‌شود که، به گفته وزارت خارجه آمریکا، کالاها وفن‌آوری‌هایی را در اختیار حکومت ایران قرار داده‌اند که جمهوری اسلامی، یا نهادهای وابسته به آن، با استفاده از آن‌هاموفق به اعمال سانسور و نقض جدی حقوق بشر در ایران شده‌اند.
در میان اسامی منتشر شده از سوی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا نام بسیاری از مقامات سابق و فعلی جمهوریاسلامی ایران به چشم می‌آید که سابقه کار در نهادهای مختلفی، از جمله دولت، قوه قضاییه، سپاه پاسداران انقلاباسلامی و پلیس، را داشته‌اند.
این فهرست نام تعدادی از نهادها و سازمان‌های جمهوری اسلامی را به عنوان ناقض حقوق بشر ذکر کرده است. سپاهپاسداران انقلاب اسلامی، سپاه قدس (شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران)، بسیج، وزارت اطلاعات، انصار حزب‌الله وسازمان زندان‌های تهران برخی از مشهورترین این نهادها و سازمان‌ها هستند.
با این‌حال در میان نهادها و سازمان‌های مورد اشاره وزارت خارجه ایالات متحد آمریکا، نام زندان رجایی‌شهر، که بهزندان گوهردشت شهرت دارد، نیز در میان مراکزی که نقض جدی حقوق بشر در آن‌ها رخ داده است دیده می‌شود. زندانگوهردشت اگرچه در میان افکار عمومی کاملا شناخته شده است، اما در ۹ ماه گذشته، و به واسطه رسیدگی به پروندهحمید نوری (عباسی)، متهم به مشارکت در کشتار زندانی‌های سیاسی در سال ۱۳۶۷، نام این زندان و ابعاد جنایت‌هایصورت گرفته در آن هر چه بیشتر آشکار شد. حمید نوری در سال ۱۳۶۷ جزو دادیارهای زندان گوهردشت بود و، بر پایهشهادت‌ها و مدارک موجود، در کشتار زندانی‌های سیاسی در مرداد و شهریور آن سال مشارکت فعال داشته است. کریستینا لیندهوف، سرپرست گروه دادستانی دادگاه استکهلم، در روز هشتم اردیبهشت ۱۴۰۱ گفت وضعیت زندانگوهردشت در ماه‌های مرداد و شهریور ۱۳۶۷ به یک «کارخانه کشتار» شباهت داشته است.
محمد مقیسه نیز، که با نام مستعار ناصریان در جریان کشتار سال ۱۳۶۷ در زندان گوهردشت مشارکت فعال داشتهاست، جزو افرادی است که نامش را در فهرست وزارت خارجه آمریکا آورده‌اند. مقیسه همچنین جزو افرادی به شمارمی‌آید، که در روند رسیدگی به اتهام‌های حمید نوری در دادگاه استکهلم، بارها نامش به میان آمد.
شرکت «ابیسک» (Abyssec) نیز از جمله مجموعه‌هایی است که نام‌شان در فهرست وزارت خارجه آمریکا دیده می‌شوداما احتمالا در میان افکار عمومی چندان شناخته شده نیست. در سال ۲۰۱۴، و همزمان با اعمال تحریم‌های بی‌سابقهدولت باراک اوباما به جمهوری اسلامی ایران، وزارت خزانه‌داری آمریکا نام این شرکت را در زمره شرکت‌هایی قرار داد کهسپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در طراحی و انجام حمله‌های سایبری یاری می‌رساند. وزارت خزانه‌داری آمریکا همانسال در بیانیه‌ای نوشت این شرکت «در زمینه آموزش مهارت‌های سایبری و قابلیت‌های مربوط به حملات اطلاعاتی» به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کمک کرده است.
در فهرست تازه‌ای که وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا از اسامی ناقضین حقوق بشر در ایران منتشر کرده است، نامدو نفر از روسای قوه قضاییه ایران هم دیده می‌شود: غلامحسین محسنی اژه‌ای و صادق آملی لاریجانی.
در دهه‌های گذشته بسیاری از مدافعان حقوق بشر در ایران نام این دو فرد را در زمره افرادی آورده‌اند که نقش به‌سزاییدر سرکوبی و نقض حقوق بنیادین مردم داشته‌اند. بسیاری از ناظران، دوره ریاست لاریجانی بر قوه قضاییه جمهوریاسلامی را یکی از سیاه‌ترین دوره‌های این قوه پس از دهه ۱۳۶۰ می‌دانند. اتحادیه اروپا، در فروردین ۱۳۹۳، هفده نفر،از جمله صادق لاریجانی، را تحریم و از ورود به خاک کشورهای عضو این اتحادیه منع کرد. در دوره پنج‌ساله اولریاست لاریجانی بر قوه قضاییه، قریب به ۲۷۰۰ نفر در ایران اعدام شدند. از جمله اعدام‌های صورت گرفته در این دوره،اعدام محسن امیراصلانی بود که به اتهام تفسیر جدید از قرآن، بدعت در دین و توهین به حضرت یوسف کشته شد.
در دوره مسئولیت لاریجانی همچنین شمار زیادی از احکام مربوط به قطع دست، سنگسار و کور کردن چشم به اجرا درآمد و در عین‌حال بسیاری از پرونده‌ها، از جمله پرونده اسیدپاشی اصفهان و قتل‌های موسوم به قتل دانشمندهایهسته‌ای، پیگیری نشد.
عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان سابق تهران، و همچنین سعید مرتضوی از جمله چهره‌های نهاد دادستانیجمهوری اسلامی ایران‌اند که نام‌شان در این فهرست دیده می‌شود. هر دوی این افراد جزو چهره‌هایی به حساب می‌آیندکه در جریان سرکوبی جنبش سراسری سال ۱۳۸۸ و همچنین فشار بر مطبوعات نقشی فعال ایفا کرده‌اند.
در فهرست مورد نظر همچنین نام برخی از اعضای نهاد ولایت فقیه و افراد نزدیک به شخص علی خامنه‌ای، رهبرجمهوری اسلامی ایران، ذکر شده است. اصغر حجازی، حسین طائب، محمدرضا نقدی و حسن فیروزآبادی (که درشهریور ۱۴۰۰ مرد) در این گروه قرار می‌گیرند.
با این اوصاف این فهرست نام برخی از اعضای هیات حاکمه جمهوری اسلامی ایران که خودشان را اعتدال‌گرا می‌نامندنیز ذکر کرده است. شاید محمد جواد آذری جهرمی، وزیر «ارتباطات و فناوری اطلاعات» در دولت دوازدهم، مشهورترینچهره این گروه از کارگزاران جمهوری اسلامی باشد که نامش در این فهرست قرار گرفته است. ناظران سیاسی قطعگسترده اینترنت در دوره سرکوبی اعتراضات مردمیِ سال ۱۳۹۸ را یکی از مهمترین اقدامات این چهره جوان جمهوریاسلامی در راستای نقض حقوق بشر به شمار می‌آورند.
در فهرست ارسال شده به کنگره آمریکا نام چند تن دیگر از آمرین سرکوبی‌های اعتراض‌های سراسری آبان ۱۳۹۸ ذکرشده است: عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر وقت کشور و لیلا واثقی، فرماندار شهر قدس (قلعه حسن‌خان) که بنا براظهارات خودش دستور شلیک مستقیم به معترضان را صادر کرده بود.
نام برخی فرمانده‌های پلیس جمهوری اسلامی ایران که در سرکوب اعتراضات خیابانی نقش به‌سزایی داشته‌اند نیزدیده می‌شود. اسماعیل احمدی مقدم و احمدرضا رادان که نقش مهمی در سرکوبی جنبش سال ۱۳۸۸ داشتند، جزوافرادی هستند که در این فهرست حضور دارند.
